آشنایی و شناخت اهل‌بیت(علیهم‌السلام) آثار فراوان روحی و معنوی برای کودک دارد که ازنظر تربیتی درخور توجه است. معرفت اهل‌بیت(علیهم‌السلام) موجب پرورش روحیۀ ایثار، فداکاری، عزت نفس، کمک به محرومان و نظایر آن می‌شود که در هر وضعیتی برای مسلمان لازم است. شناخت اهل‌بیت(علیهم‌السلام) عامل تشویق انسان به خداشناسی، عبادت، دعا و مناجات است و درواقع منشأ همۀ خوبی‌ها و زیبایی‌هاست. آشناسازی کودکان با اهل‌بیت(علیهم‌السلام) مستلزم آشنابودن والدین با آنان است. والدین باید شناخت لازم از فرهنگ اهل‌بیت(علیهم‌السلام) داشته باشند تا موفق به انجام آن شوند. آگاهی از اخلاق، رفتار و سیرۀ معصومان (علیهم السلام) در آشناسازی کودکان با این مسئله لازم و ضروری است.....
آشنایی و شناخت اهل‌بیت(علیهم‌السلام) آثار فراوان روحی و معنوی برای کودک دارد که ازنظر تربیتی درخور توجه است. معرفت اهل‌بیت(علیهم‌السلام) موجب پرورش روحیۀ ایثار، فداکاری، عزت نفس، کمک به محرومان و نظایر آن می‌شود که در هر وضعیتی برای مسلمان لازم است. شناخت اهل‌بیت(علیهم‌السلام) عامل تشویق انسان به خداشناسی، عبادت، دعا و مناجات است و درواقع منشأ همۀ خوبی‌ها و زیبایی‌هاست. آشناسازی کودکان با اهل‌بیت(علیهم‌السلام) مستلزم آشنابودن والدین با آنان است. والدین باید شناخت لازم از فرهنگ اهل‌بیت(علیهم‌السلام) داشته باشند تا موفق به انجام آن شوند. آگاهی از اخلاق، رفتار و سیرۀ معصومان (علیهم السلام) در آشناسازی کودکان با این مسئله لازم و ضروری است.
دوران کودکی، فصل تربیت دینی و تربیت ولایی کودکان است و محبت اهل‌بیت(ع) هم یکی از شاخه‌های همین تربیت دینی است. حضور ما همراه با کودک در جلسات ائمه و اشک‌ریختن در سوگ اباعبدالله(ع) و شنیدن حرف و حدیث امامان و اهل‌بیت، در روح کودک تأثیرگذار است. ریشه‌های حب اهل‌بیت، در دوران خردسالی و شیرخوارگی نیرو می‌گیرد و در جوانی و بزرگ‌سالی میوه و برگ و بار می‌دهد (ابراهیمی، 1388).
رسول خدا(ص) می‌فرمایند: «أدَّبوا أولادَکم علی ثلاث خصالٍ، حبّّ نبیِّکم و حبِّ اهلِ بیته و قرائۀ القرآنِ؛[1] فرزندان‌تان را با محبت من و محبت خاندان من و محبت قرآن تربیت وتأدیب کنید.»
اساس و مبنای دین، پذیرش ولایت است که باطن دین است و اگر کسی آن را قبول نکند، ارتباط حقیقی با خدا برقرار نمی‌شود. نماز کسی که ولایت را قبول نکند، اگر همۀ قواعد نماز را نیز داشته باشد، اثری ندارد. بر اساس روایات، اگر انسان بدون ولایت از اول عمر تا آخر آن، بین رکن و مقام عبادت کند، پذیرفته نیست. نتیجۀ جریان امامت، جریان نور، حیات، معرفت و هدایت است. انسان تا به چیزی معرفت نیابد، محبت پیدا نمی‌کند.
متأسفانه هنوز معنا و مفهوم و توجه به ولایت در میان شیعیان به‌طورروشن تبیین نشده است؛ به‌ویژه درعرصۀ تعلیم و تربیت و مدارس و برنامه‌های درسی و آموزشی دینی، هیچ‌گاه، آن‌گونه که در اصل دین و اعتقادات ما، بیان شده است، به این مسئله اهمیت داده نشده است. همین مسئله نیز باعث جداانگاری حوزۀ علم و دانش از دین و مذهب شده است؛ زیرا هر کودک و محصلی، خود را در دو محیط جداگانه احساس میکند که رابطه‌ای با هم ندارند. درحالی‌که همۀ حقیقت دین، به تربیت انسان برای دریافت علم و معرفت و عبادت و بندگی خدا در راستای آن می‌پردازد (میرزامحمدی و رسولی، 1389: 7 تا 46).
روش‌هایی که با آن می‌توان کودک را با اهل‌بیت(ع) آشنا و مأنوس کرد، عبارت است از:
1. آشناکردن کودک با نام‌گذاری او به اسامی اهل‌بیت
نام‌گذاری کودک، یکی از سنت‌هایی است که همواره معصومان(ع) به آن تأکید می‌کردند و خود ایشان هم بر انتخاب نام نیکو برای کودک اهمیت می‌دادند. نام نیکو و زیبا، باعث سربلندی و عزت کودک است و هرگاه به آن نام خوانده شود، با میل و رغبت پاسخ می‌دهد و گویی احساس افتخار و بزرگی میکند. برای مثال، اگر کودکی «علی» نام‌گذاری شود، با شنیدن آن در میان هم‌سالان خود، نوعی احساس شخصیت میکند. طبیعی است که هرچه دربارۀ اوصاف و فضایل امام‌علی(ع) گفته شود، با دقت بدان گوش می‌دهد و به دل می‌سپارد.
2. آشناکردن کودک با ابراز محبت به اهل‌بیت
ابراز محبت از روش‌های عملی مؤثر در آشناکردن کودکان با اهل‌بیت است. بدین معنا که والدین در محیط خانه، به‌خصوص در مناسبت‌ها به اهل‌بیت اظهار محبت کنند و علاقه‌مندی از خود نشان دهند. برای مثال در اعیاد و ولادت‌ها اظهار خوشحالی و در عزاداری‌ها ابراز غم و اندوه کنند. چون کودک از رفتار پدر و مادر پیروی میکند و هر عملی که از آنان سر بزند آن را ارزشمند تلقی میکند، رفتار خود را با آن منطبق میکند؛ اگر کودک در محیط خانه مکرر مشاهده کند که پدر و مادر احترام خاصی به اهل‌بیت می‌گذارند و به آن‌ها اظهار دوستی و ارادت می‌کنند، یقیناً تحت‌تأثیر رفتار پدر و مادر قرار گرفته و از آنان تبعیت میکند.
3. آشناکردن کودک با اهل‌بیت با شرکت در محافل مذهبی
یکی دیگر از روش‌های مؤثر در فرایند آشناکردن کودکان با اهل‌بیت شرکت‌دادن آنان در مجالس و محافلی است که در مناسبت‌های مختلف به یاد و نام معصومان(ع) برگزار می‌شود. در این روش دربارۀ آشناکردن با اهل‌بیت چیزی به‌صورت‌مستقیم به کودکان گفته نمی‌شود، ولی چیزهایی را به صورت غیرمستقیم دریافت می‌کنند که تأثیر آن به‌مراتب از دستورات مستقیم بیشتر است. کودکان با شرکت در مجالس، اعم از جلسات جشن یا عزاداری چیزهایی را مشاهده می‌کنند و می‌بینند که به‌شدت تحت‌تأثیر آن قرار می‌گیرند و آن را به دل نگه می‌دارند (احسانی، 1385: 45).
4. زیارت قبور اهل‌بیت(علیهم‌السلام)
و… .
باید برای موفقیت در تربیت ولایی، به این مهم توجه داشته باشیم که مادران، به‌منزلۀ اولین و مهم‌ترین مربیان، باید واجد صفات و ویژگی‌های فکری و رفتاری صحیح باشند؛ چراکه بخش عظیمی از تربیت ولایی به حوزه‌های رفتاری عینی و عملی مربوط می‌شود. باید برنامۀ تربیتی مادر متوجه ویژگی‌ها و رفتارهای عینی و عملی مشخص، مفروض و پذیرفته‌شدۀ عام باشد تا بتواند زمینه‌های لازم را در فرزندان خود، برای پذیرش و قبول آن صفات و ویژگی‌ها فراهم کند. به‌بیان‌دیگر، مادر باید خود، به اصول و مبانی تعلیم و تربیت و پرورش نسلی ولایی، علاوه بر شناخت، التزام داشته باشد. مادر ولایی می‌بایست به اعتقادات خود ایمان بیاورد؛ زیرا ایمان، تلفیقی از اعتقاد قلبی و التزام عملی است.
بنابراین یکی از راه‌های رسیدن به تربیت دینی فرزندان، آشناکردن آن‌ها با اهل‌بیت علیهم‌السلام و ایجاد محبّت به آنان است که می‌تواند موجبات سعادت و خوشبختی فرزندان را فراهم کند.
پی‌نوشت:
[1]. کنزالعمال، ج16، ص456.
فرآوری و تنظیم مطلب : سایت رهبران شیعه،متن زندگی
هادی (قالب حرفه ای وبلاگ)